Autor: Lois Lowry
Tytuł: Syn
Oryginalny tytuł: Son
Wydawnictwo: Galeria Książki
Tłumaczenie: Paulina Braiter
Data wydania: 2015
Liczba stron: 392
ISBN: 978-83-64297-61-8

Powieść Syn kończy i podsumowuje cykl Kwartet Dawcy autorstwa Lois Lowry. Wspólnie z Dawcą, Skrawkami błękitu i Posłańcem stanowią chyba nieco niedocenioną, acz wybitną literaturę, doskonale nadającą się nawet jako lektura szkolna. Prostota i siła przekazu są w nich porażające.

Fabuła początkowo rozgrywa się równolegle w znanej z Dawcy, pozbawionej emocji rzeczywistości. Nastoletnia Klara jest rodzicielką - zwaną "naczyniem" kobietą wyznaczoną w społeczności do wydawania na świat nowych jej członków ("produktów"). Na skutek przeoczenia nie przyjmuje obowiązkowych pigułek, dzięki czemu zaczyna odczuwać emocje. Pragnie za wszelką cenę odnaleźć odebranego jej syna.

To tylko początek wstrząsającej historii. Fabuła przedstawiona w Synu spaja bowiem historie z poprzednich książek Lowry, które niejako stanowią dla niego wyściółkę. Wszystkie elementy układanki wskakują na właściwe miejsce. Znajdziemy się w miejscach i spotkamy z ludźmi, którzy są nam dobrze znajomi. I ponownie opisane w nie mniej niepokojący sposób. Antyutopia bezuczuciowej społeczności jest tym bardziej przerażająca, im dłużej zastanowić się nad jej konstrukcją. Najbardziej uderza fakt, że nie wiadomo kto nią rządzi. Doskonale ułożone społeczeństwo nie ma świadomości zniewolenia. Ba! nie ma jej nawet protagonistka, lecz nią kieruje wyższy cel, zrozumiałe. Szok i bezradność towarzyszą od początku lektury.

Zwłaszcza, że po raz kolejny narracja prowadzona jest z perspektywy dziecka. Uproszczony język i klarowne poglądy stanowią doskonały kontrapunkt dla terroru, jakiemu poddawani są ludzie w Synu. Jest jednak nadzieja, bo jak wiadomo umiera ostatnia. Nadzieja jednak dla Klary i jej podobnych - tych, w których buzują emocje i z których emanuje dobro. Bo to jest nadrzędnym przesłaniem powieści Lowry - bądźmy dla siebie dobrzy.

Syn bodaj w największym stopniu pokazuje ogromne możliwości autorki. Lowry jest artystką bez dwóch zdań, co udowodniłem już chyba w poprzednich recenzjach jej książek. Tego jak z prostoty uczynić artystyczny walor można uczyć się od Lowry. Tutaj dodatkowo rzuca się w oczy świetny opis wspinaczki Klary, będący swego rodzaju soft-survivalem. Przeszkadza jedynie nieco urwane zakończenie, ale przy wszystkich plusach powieści nie wydaje się to tak istotne.

Syn, podobnie jak cały Kwartet Dawcy, to wyjątkowa, naprawdę znakomita lektura. Polecam bezwzględnie każdemu miłośnikowi dystopii, bo pod kożuchem delikatności i sztafażem książki dla dzieci kryje się zatrważający obraz terroru i zniewolenia.

© 2015 Zrecenzował Michał 'Veron' Tusz