Zapewne każdy z was słyszał o serii The legend of Zelda i w ostatnim czasie postanowiłem zgłębić skomplikowaną kosmologię tej serii. Od razu mówię że nie jestem znawcą i jeśli coś namieszam to proszę o komentarze.. artykuł ma w zamyśle zawierać moje przemyślenia na temat tej serii i nie należy go brać zbyt dosłownie.
Na początek kilka ogólników: Legenda o Zeldzie jest przede wszystkim legendą.. jedynie nieliczne części stanowią swoje kontynuacje i próbują zachować wewnętrzną spójność, a i nawet wtedy trzeba się liczyć z różnymi nieścisłościami bo historia z jednej gry może być legendą w drugiej. Większość części dość luźni podchodzi do założeń świata i poszczególne części potrafią być czasem skrajnie różne, od barwnych i kolorowych po niezwykle mroczne. Z tego powodu seria wyraźnie dzieli się na kilka pod serii, choć wszystkie one opierają się o pewien ewoluujący wciąż rdzeń. Koniecznie trzeba zauważyć że ostatnio sporą sensację wśród fanów wywołało opublikowanie oficjalnej linii czasu serii (
tu) potwierdzającą teorię o rozszczepionej linii czasu która krążyła wcześniej wśród fanów, choć nowa linia czasu wywróciła też dotychczasowe przekonania o niej dosłownie do góry nogami. Okazało się m.in. że najnowsza cześć serii (Skyward Sword) jest w istocie prequelem do całości, gdy pierwsze części znajdują się na końcu jednej z linii czasu. Ale nie będę się tu zbytnio zagłębiał w te kwestie.. najwięcej informacji o świecie Zeldy znajduje się i tak w głównej linii (tj. tej po środku) związanej z grami 3D i na tym też się skoncentruję:
Na początek warto wyjaśnić sobie kluczową rzecz.. seria Zelda to Science Fantasy. Mimo ogólnej stylizacji na baśń seria zawiera wiele elementów modernistycznych, a i kontekst oraz wielowymiarowa natura świata sugeruje że mamy tu raczej do czynienia z czymś bardziej skomplikowanym. Zresztą już w wywiadach dotyczących pierwszej części gry pojawia się informacja że Triforce (ostateczna siła w serii) miała być pierwotnie układem elektronicznym, ale twórcy zrezygnowali z tej koncepcji w trakcie prac.. jednak wiele z tych pomysłów zostało wskrzeszonych później (np. podróże w czasie) i zarówno stylizacja Twilight Princes, jak i Skyward Sword ewidentnie nawiązują do elektronicznych form (np. symetryczne i neonowe efekty czarów).
Zgodnie z uniwersalną historią serii świat Hyrule został stworzony przez trzy tzw. "złote boginie", które po skończeniu pracy wróciły do swojego świata pozostawiając swoją moc w postaci mitycznego artefaktu znanego jako Triforce, który to został oddany w ręce innej bogini o imieniu Hylia. Koniecznie trzeba dodać że Triforce został stworzony tak by używać go mogli jedynie ludzie, co miało zabezpieczyć świat przed obcymi bogami z innych licznych światów równoległych z jakimi też czasem przychodzi nam się spotkać np. Termina. Te boginie to (+ dwa inne bóstwa z Skyward Sword):
- Din - Bogini siły, która stworzyła skorupę ziemi i dała światu ogień, a jej tradycyjnym kolorem jest czerwony. W trakcie akcji serii jej moc zostaje zawłaszczona przez Ganondorfa, będącego wcieleniem Demise (złego boga próbującego zawłaszczyć Hyrule).
- Nayru - Bogini mądrości która nadała światu prawa, a jej kolorem jest kolor niepieski. Jest to jednak z najmniej określonych bogiń co jest zabawne zważywszy na fakt że jest ona bezpośrednio związana z Zeldą. Skyward Sword ujawnił że powszechne kojarzenie Nayru z woda jest błędne! W istocie żywiołem związanym z tą boginią jest Piorun i jest ona najprawdopodobniej także boginią czasu, ducha praw i piasków.
- Farore - Bogini odwagi która wypełniła świat pozostałymi żywiołami (jest ona boginią wody, wiatru i życia), oraz życiem a jej kolorem jest kolor zielony. Jest to bogini mocno związana z Linkiem, który zazwyczaj zamieszkuje obszary leśne i jest w dobrych kontaktach z leśnymi duchami.
- Hylia - Zelda jest wcieleniem Hyli i tyle w zasadzie tylko wiadomo. Zelda jest mocno związana z Nayru i żywiołem Światła dzierżąc Triforce Mądrości, ale jej świątynia (znana jako Świątynia Czasu) znajduje się na terenie leśnym, zaś związane z nią też jest też jezioro noszące jej imię gdzie często mieści się świątynia wody. Poza tym Hylia stworzyła Skyloft i przedstawiana jest ze skrzydłami, przedmiotem ostrych spekulacji pozostaje więc to czy Hylia jest jedynie sługą Nayru, czy też niezależnym bóstwem na co wskazują pewne przesłanki? Najbardziej prawdopodobne jest to że jest ona w istocie boginią Nieba (i w konsekwencji Oceanu) jako że jest to aspekt który najtrudniej do kogokolwiek przypisać (jego opiekunem jest Levias zwany też Królem Oceanów.. jak ktoś grał w Wind Waker wie jaki jest tu związek). Poza tym była ona twórcą Master Sworda i jego ducha Fi.. który jak się okazuje jest też królową wróżek (to chyba też zasadnicza różnica między duchami żywiołów a elementarnymi wróżkami.. te drugie podgalają bezpośrednio Hylii, a ci pierwsi złotym boginiom).
- Demise - Zły bóg zwany królem demonów który najechał przed wiekami Hyrule, dzięki działaniom Hyli został uwięziony pod jej świątynią a tym co pieczętuje jego moc jest legendarny Master Sword, który opuszcza świątynie tylko gdy nastaje najwyższa potrzeba. Wiele wskazuje że Ganondorf jest jego ludzkim wcieleniem które próbuje odzyskać swoją siłę poprzez przejęcie Triforce, jego siła przeciekająca od czasu do czasu skorumpowała też wiele innych istot jak choćby Vatti'ego.
(Uwaga! W A Link to the Past, kolory Din i Nayru są odwrócone, co jest dowodem na to że twórcy nie mają zaplanowanej z góry kosmologii).
Bardziej szczegółowy i zarazem kontrowersyjny zestaw żywiołów dotyczy tzw. Sześciu/Siedmiu Mędrców/Dziewic.. oto one:
Edit: Poniższe informacje odnoście żywiołów są w dużej części nieaktualne. Patrz do postów niżej!
- Zielony - Las.. Żywioł związany wprost z Farore. Mniej oczywisty jest fakt że jest to też żywioł Wiatru (taka pokręcona Japońska symbolika). Jej duchem opiekunem jest prawdopodobnie Ordona/Grand Daku Tree, o której niewiele dotychczas wiadomo.. Link też jest bezpośrednio związany z tym żywiołem.
- Czerwony - Ogień.. Żywioł związany wprost z Din. Jedna z niewielu rzeczy które nie budzą wątpliwości, a jego opiekunem jest Eldin/Valoo.
- Niebieski - Woda (Lód).. Żywioł kojarzony dotychczas z Nayru. Sporym zaskoczeniem było dla fanów (z powodu różnic w kolorach.. choć były też teorie z tym zgodne) że jest to żywioł związany wprost z Farore, co dowodzi fakt ze Skyward Sword w którym to Faron/Jabun/Jabu-Jabu okazuje się być strażnikiem wody i twórcą inteligentnego wodnego życia.
- Pomarańczowy - Duch.. żywioł o nieznanym znaczeniu, kojarzony z pustynią (jest on wężem/węgorzem oplatającym boginie piasków Nayru). Jego opiekunem okazuje się Lanayru który jest też patronem technologii i piorunów. Co ciekawe jako że jego źródło wyschło przesiaduje on w źródle przy jeziorze Hylia.
- Fioletowy - Cień.. chyba wciąż obecnie najbardziej tajemniczy żywioł, związany z nieumarłymi i ludem Twili, ale także Sheikah służących Hyrule. Wiele wskazuje że nie jest to żywioł związany ze złem (to osobna siła), ale ziemią/podziemiem a więc i Din (żywioł ten ma tą barwę w Minish Cup). Opiekun tego żywiołu nie jest znany.
- Żółty - Światło.. żywioł najczęściej kojarzony z Zeldą, ale jego faktycznym opiekunem jest prawdopodobnie Kaepora Gaebora/Rauru. Jest to dość niejasny w funkcjach żywioł związany ewidentnie z Nayru i Hylią.
Ciekawostką jest tu fakt klasyczne cztery żywioły w Hyrule są związane ewidentnie jedynie z dwiema boginiami.. Nayru jako bogini praw odpowiada za inne aspekty świata Hyrule.
Ponadto w celu wyjaśnienia pewnych kontrowersji to warto zauważyć że pojęcie Light Spirits (z Twilight Princes) odnosi się prawdopodobnie do faktu że duchy te stoją po stronie Light World. Jako że część z nich to podwładni innych bogiń trudno zakładać by miało to związek konkretnie z żywiołem światła podległym Nayru (chyba że coś zmienili). Warto też zauważyć że Great Fairy/Maidans (zawsze Hylianki lub tzw. "Wróżki") i Duchy Światła/Sages (różne płcie, rasy i formy) występują w serii zamiennie. Zasadniczo w ogóle nie należy zbyt ostro podchodzić do ścisłości w serii (oprócz omówionych przezemnie bytów pojawia się cała masa innych bożków, nierzadko o niejasnej koligacji lub będących wcieleniami innych bóstw.. np. Jabu.. prawdopodobnie wcielenie Faron), bo wiele kwestii już uległo znacznym przekształceniom w czasie tworzenia serii i w zasadzie jest jasne że na początku nie było jasnych ram kosmologicznych na jakich kształtował się ten świat (np. wciąż nie wiadomo dlaczego Zora i Rito noszą znak podobny do znaku Nayru, mimo że są stworzeniami Farore? Najprawdopodobniej na jakimś etapie po prostu przeszły pod panowanie nowej bogini.).
I na koniec co nieco o zakręconej geografii Hyrule:
Ważną częścią fabuły serii Zelda jest równoległy świat znany jako Sacred Realm/Golden Lands/Silent Realm.. jest to alternatywny świat będący odbiciem Hyrule w którym spoczywa Triforce (mimo że ludzie jako jedyne istoty mogą korzystać z tego artefaktu to jest on w wymiarze dla nich zazwyczaj niedostępnym). Jest to prawdopodobnie wymiar w którym żyją wszystkie duchowe byty i który to stanowi odbicie woli posiadacza Triforce (po zdobyciu Triforce przez Ganona wymiar ten zamienia się w Mroczny Świat). Do Sacred Realm można dostać się tylko przez wrota znajdujące się w Świątyni Czasu (tzw. Time Gate), choć mniej oficjalnie także przez drugie wrota w Spirit Temple (te zdają się nie funkcjonować w pełni po wybuchu w Skyward Sword prowadząc jedynie do pośredniego wymiaru pułapki znanego jako Twilight Realm, zamieszkanego przez lud Twili), oraz za pomocą specjalnego lustra już po odpieczętowaniu do niej dostępu przez Ganona (co miało miejsce w serii klasycznej).
Warto dodać że oprócz tego na obszarze świata Zeldy znajdują się inne krainy niż Hyrule, tj. Labrynna, Holodrum, Subrosia, Ordona (także tzw. Nowe Hyrule w podserii Wind Waker). Jednak poza Ordoną będącą prowincją Hyrule, ich umiejscowienie nie jest jasne i wydają się być one raczej równoległymi wymiarami podobnymi do Terminy z Majora Mask (są teorie mówiące że to świat umarłych). Do zestawu możemy dodać też wyspę z Link Avekening, która nie jest jednak rzeczywistym światem.